OCHRONA ŚRODOWISKA: Ochrona powierzchni ziemi

Zakładanie i rejestracja spółek + obsługa prawna + obsługa księgowa (Poznań)

Zadzwoń i sprawdź naszą ofertę, tel. (061) 86-888-48

Definicję legalną pojęcia powierzchnia ziemi zawiera art. 3 pkt. 25 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z przywołanym przepisem powierzchnia ziemi to naturalne ukształtowanie terenu, gleba oraz znajdująca się pod nią ziemia do głębokości oddziaływania człowieka, z tym, że pojęcie "gleba" oznacza górną warstwę litosfery, złożoną z części mineralnych, materii organicznej, wody, powietrza i organizmów, obejmującą wierzchnią warstwę gleby i podglebie.

Ochrona powierzchni ziemi, zgodnie z art. 101 ustawy polega na:

zapewnieniu jak najlepszej jej jakości, w szczególności przez:
a)    racjonalne gospodarowanie,
b)    zachowanie wartości przyrodniczych,
c)    zachowanie możliwości produkcyjnego wykorzystania,
d)    ograniczanie zmian naturalnego ukształtowania,
e)    utrzymanie jakości gleby i ziemi powyżej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów,
f)    doprowadzenie jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów, jeżeli nie są one dotrzymane,
g)    zachowanie wartości kulturowych z uwzględnieniem zabytków archeologicznych;
zapobieganiu ruchom masowym ziemi i ich skutkom.
Realizacji powyższych celów służą dwa podstawowe instrumenty:

dokonywana w ramach państwowego monitoringu środowiska (art. 25-30 ustawy) ocena jakości gleby i ziemi oraz obserwacji zmian w tym zakresie,
obowiązek dokonywania rekultywacji.
Zgodnie z postanowieniami art. 101 ustawy, ochrona powierzchni ziemi powinna być "traktowana jako zbiór działań ukierunkowanych na zróżnicowane obiekty, tworzące tę powierzchnię, przy czym wspólnym motywem ochrony jest zapewnienie jak najlepszej jakości" (J. Rotko, Komentarz do ustawy..., s. 65).
W praktyce, w zakresie rozwiązań zawartych w tym przepisie pojawiło się kilka wątpliwości interpretacyjnych. Należy się przede wszystkim zastanowić, jakie są relacje pomiędzy rozwiązaniami dotyczącymi ochrony powierzchni ziemi, zawartymi w ustawie, a tymi wynikającymi z innych aktów. W praktyce, wątpliwości z tym związane najczęściej będą występować na styku postanowień ustawy i ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późn. zm.). Teoretycznie przyjmuje się, że w tym przypadku niejasności powinny być usuwane przy zastosowaniu reguły interpretacyjnej lex specialis derogat legis generalis, która pozwala na przyjęcie, że rozwiązania zawarte w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych mają charakter szczególny w stosunku do tych wynikających z ustawy (A. Lipiński (w:) Prawo ochrony środowiska..., s. 401). Oczywiście reguła ta znajdzie zastosowanie tylko wówczas, gdy rozwiązania znajdujące się w tych aktach prawnych w jakiś sposób będą na siebie zachodzić, ale nie w sytuacji wzajemnego uzupełniania się.
Największe praktyczne znaczenie przywołana wyżej reguła interpretacyjna będzie miała w przypadku wystąpienia obowiązku rekultywacji gruntów, gdyż ostre rozgraniczenie pomiędzy sytuacjami, w których powinny być zastosowane przepisy ustawy o ochronie gruntów, i tymi, w jakich przepisy ustawy, może być trudne.
Ad. 1
Do prowadzenia okresowych badań jakości gleby i ziemi zobowiązani są wojewodowie. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska przekazuje wojewodzie wyniki wszystkich pomiarów w których stwierdzono naruszenie standardów jakości gleby lub ziemi.
Po wejściu w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. Nr 75, poz. 493), wojewoda prowadzi (przekazany na mocy tej ustawy przez starostów) aktualizowany corocznie, akta i rejestr zawierające informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi (z wyszczególnieniem obszarów, na których obowiązek rekultywacji obciąża organ administracji – patrz uwagi niżej).
Ad. 2
Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z dnia 22 lutego 1995 r.) osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt.
Rekultywacja w związku z niekorzystnym przekształceniem naturalnego ukształtowania terenu polega na jego przywróceniu do stanu poprzedniego, zaś rekultywacja zanieczyszczonej gleby lub ziemi polega na ich przywróceniu do stanu wymaganego standardami jakości gleby i ziemi (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27.04.2001r. Prawo ochrony środowiska). Standard jakości określa zawartość niektórych substancji w glebie albo ziemi, poniżej których żadna z funkcji pełnionych przez powierzchnię ziemi nie jest naruszona. Funkcję pełnioną przez powierzchnię ziemi ocenia się na podstawie jej faktycznego zagospodarowania i wykorzystania gruntu, chyba że inna funkcja wynika z planu zagospodarowania przestrzennego.
Jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, właściwym w sprawach ochrony gruntów rolnych jest starosta, a gruntów leśnych - dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, z wyjątkiem obszarów parków narodowych, gdzie właściwym jest dyrektor parku.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 w.w. ustawy - dec. w sprawach rekultywacji i zagospodarowania określają:
1) stopień ograniczenia lub utraty wartości użytkowej gruntów, ustalony na podstawie opinii, o których mowa w art. 28 ust. 5,
2) osobę obowiązaną do rekultywacji gruntów,
3) kierunek i termin wykonania rekultywacji gruntów,
4) uznanie rekultywacji gruntów za zakończoną.
Zgodnie z ust. 2 art. 22 w sprawach, o których mowa w ust. 1, dec. wydaje starosta, po zasięgnięciu opinii:
1) dyrektora właściwego terenowo okręgowego urzędu górniczego - w odniesieniu do działalności górniczej,
2) dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora parku narodowego - w odniesieniu do gruntów o projektowanym leśnym kierunku rekultywacji,
3) zarządu gminy.
Osoby obowiązane do rekultywacji gruntów zawiadamiają organ, o którym mowa w ust. 2, w terminie do dnia 28 lutego każdego roku o powstałych w ubiegłym roku zmianach w zakresie gruntów podlegających rekultywacji.
W pozostałym zakresie, w tym do rekultywacji gruntów, które zostały zanieczyszczone substancjami, preparatami, organizmami lub mikroorganizmami, zgodnie z art. 22 a pkt. 1 i 2 ustawy o ochr. gr. rol. stosuje się przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. Nr 75, poz. 493).

Ustawa ta określa zasady odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę szkód w środowisku. Jej celem jest realizacja zasady "zanieczyszczający płaci".
Przepisy nowej ustawy stosuje się do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub do szkody w środowisku:
spowodowanych przez działalność podmiotu korzystającego ze środowiska stwarzającą ryzyko szkody w środowisku;
spowodowanych przez inną działalność niż ww. podmiotu korzystającego ze środowiska, jeżeli dotyczą gatunków chronionych lub chronionych siedlisk przyrodniczych oraz wystąpiły z winy podmiotu korzystającego ze środowiska.
Przepisy ustawy stosuje się do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub do szkody w środowisku, wywołanych emisją rozproszoną, pochodzącą z wielu źródeł, gdy jest możliwe ustalenie związku przyczynowego między bezpośrednim zagrożeniem szkodą w środowisku lub szkodą w środowisku a działalnością podmiotu korzystającego ze środowiska.

W
razie wystąpienia
bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany niezwłocznie podjąć działania zapobiegawcze. Działania zapobiegawcze to działania podejmowane w związku ze zdarzeniem, działaniem lub zaniechaniem powodującym bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku, w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia szkody, w szczególności wyeliminowanie lub ograniczenie emisji.
W przypadku zaś wystąpienia szkody w środowisku podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany do:
podjęcia działań w celu ograniczenia szkody w środowisku, zapobieżenia kolejnym szkodom i negatywnym skutkom dla zdrowia ludzi lub dalszemu osłabieniu funkcji elementów przyrodniczych, w tym natychmiastowego skontrolowania, powstrzymania, usunięcia lub ograniczenia w inny sposób zanieczyszczeń lub innych szkodliwych czynników;
podjęcia działań naprawczych.
Koszty przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych ma ponosić podmiot korzystający ze środowiska. Podmiot korzystający ze środowiska nie ponosi kosztów przeprowadzenia działań zapobiegawczych i naprawczych, jeżeli wykaże, że bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku:

zostały spowodowane przez inny wskazany podmiot oraz wystąpiły mimo zastosowania przez podmiot korzystający ze środowiska właściwych środków bezpieczeństwa;
powstały na skutek podporządkowania się nakazowi wydanemu przez organ administracji publicznej, chyba że nakaz ten wynikał z emisji lub zdarzenia spowodowanego własną działalnością podmiotu korzystającego ze środowiska.
Natomiast organ ochrony środowiska podejmuje działania zapobiegawcze lub naprawcze, jeżeli:

podmiot korzystający ze środowiska nie może zostać zidentyfikowany lub nie można wszcząć wobec niego postępowania egzekucyjnego, lub egzekucja okazała się bezskuteczna;

z uwagi na zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku jest konieczne natychmiastowe podjęcie tych działań.

W tych przypadkach organ ochrony środowiska zażąda od podmiotu korzystającego ze środowiska zwrotu poniesionych przez siebie kosztów przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych.

Do szkód w środowisku dotyczących powierzchni ziemi – wyrządzonych przed dniem 30 kwietnia 2007r. (w. w. życie ustawy) stosuje się przepisy ustawy Prawo Ochrony Środowiska (zmienianej w art. 32 niniejszej ustawy), w brzmieniu dotychczasowym, z tym, że organem właściwym jest wojewoda.

Linki sponsorowane

DORADCA PODATKOWY * BIURO RACHUNKOWE
Usługi księgowe, kadry i płace, obsługa prawna

ul. Grunwaldzka 38A/5, Poznań

tel. (061) 86-888-05

podatki@matysiak-kancelaria.pl

www.ksiegowa-poznan.pl